MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı tarafından hazırlanan takvim sunuş bölümünde Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin'in değerlendirmelerine yer verildi. 22 yıldaki eğitim seferberliğine değinen Tekin, "Bakanlığımız, eğitimin sadece maddi refahını artırdığını zaruri bir yatırım alanı olarak değil, geleceğimizi güvence olarak alan, kültürel ve toplumsal varlığımızın ihyasını sağlayan dinamik ve süreklilik arz eden bir alan olarak kabul etmektedir. Bu itibarla kullanılabilirı, hizmetlerden etkilenen tüm kesimlerle istişare ederek Bakanlığımızın kuruluş amacına uygun şekilde gelişme arzusunda ve gayreti içindeyiz." tasarruf kullanıldı.
"Evrensel düzeyde kabul gören bilimsel ve pedagojik ilkelere haiz hem de millî bir maarif bilinciyle okunarak kapsamlı bir eğitim sistemi ile geleceğin inşasını amaçlıyoruz." diyen Bakan Tekin, bu yaklaşımla cumhuriyetin ikinci asrında Türkiye Yüzyılı'nın aynı zamanda eğitimin yüzyılı olarak belirleyeceği inancının tam olduğunu ifade etti.
Tekin, şu değerlendirmede bulundu: Türkiye yüzyılı hedefimiz sadece bir ufuk değil, aynı zamanda bu aziz vatanın onun bireylerinin geleceğine dair güçlü bir tutarlılıktür. Yeni eğitim yaklaşımımızla, teknolojik hamlelerimizle ve demokratikleşme adımlarımızla bu taahhüdü yerine getiriyoruz. Eğitime yaptığımız yatırımla, hayata geçirdiğimiz projesiyle Türkiye Yüzyılı hedefimize biraz daha yaklaşıyoruz. Ekonomide, savunmada, eğitimde, teknolojide 22 yıl öncesiyle karşılaştırma dahi edilemeyecek bir Türkiye'de. Dünümüzden güç alarak geleceğe yönelik yönler bu yolculukta yer alan mihenk taşlarını kıracak ele alan Geleceğin İnşası: Eğitim 2002-2024 başlıklı bu eser, cumhuriyetimizin ikinci yüzyılında sistemimizin eğitimimizi onayladığımız kararlılığımızın bir devamıdır. Bu değerli çalışma; Eğitim alanındaki politikalara, akademisyenlere, genel bilgilere ve eğitimin tüm katılımcılarına önemli bir kaynak sunmaktadır."
Eğitimdeki verilerle ilgili gelişmelerin dijital verilerle işlendiği kitaplarda 2002-2024 yılları arasında özellikle eğitimin demokratikleşmesi ile eğitime erişim ve başlangıçtaki engelleri kaldıran çalışmalar yer alıyor. Buna göre meslek liseleri için büyük engel olan katsayı uygulaması, başörtüsü kısıtlama gibi eğitim sistemindeki antidemokratik uygulamalara son verildi, eğitimde fırsat eşitliği çalışmak için çok yönlü sosyal politikalar hayata geçirildi. Ayrıca 22 yıl içinde müfredat değişikliği, seçimli ders uygulamasına geçiş, inanç özgürlüğünün sürdürülmesi, zorunlu eğitimin 8 harf 12 listelenmesi (4+4+4 düzenlemesi), öğrenci meclisleri ve temsilcilikleriyle yönetime eklenmesin sürdürüldüğü gibi eğitimde fırsat eşitliğini güçlendiren politikalar koşulları.
OECD'nin 2023 Eğitim Politikası Perspektifleri Raporu'na da sunulan kitapta, Türkiye'nin, 2011-2019 yılları arasında eğitim harcamalarına harcanan bütçenin gayrisafi millî hasıladaki kullanımlarının en fazla artış gösterdiği OECD ülkelerinde işaretlenmiştir.
22 yıllık eğitim serüveninde okul sayısı 43 binden 75 bine yükseldi
Millî Eğitim Bakanlığının son 22 yılda geliştirilen politikalardan hayata geçirilmesi proje ve uygulamalara kadar niceliksel artış ve niteliksel gelişimin de önem arz ettiğine vurgu yapılan kitapta, resmî kayıt ve istatistikler 2002 yılından bu yana eğitimde sunulan gelişmelerin ortaya çıktığı kondu.
Buna göre, 2002-2003 eğitim öğretim yılında örgün eğitimdeki 43 bin 696 okul sayısı, 2023-2024 eğitim öğretim yılında 75 bin 467'ye yükseldi.
Derslik sayısı 367 binden 743 bin çıktı
Örgün eğitimde 2002-2003 eğitim öğretim yılında 367 bin 145 derslik sayısı, 2023-2024 eğitim öğretim yılında 742 bin 829'a çıktı.
Öğretmen sayısı 540 binden 1 milyon 200 bine yükseldi
2002-2003 eğitim öğretim yılında resmi okullarda 540 bin 433 öğretmen sayısı, 2023-2024 eğitim öğretim yılında 1 milyon 186 bin 433'e yükseldi. Okul başına düşen öğrenci sayısı 2002-2003 eğitim öğretiminde ilköğretimde 294, ortaöğretimde 399 iken 2023-2024 eğitim öğretiminde ilkokulda 224, ortaokulda 282, ortaöğretimde 378'e düştü.
Derslik başına düşen öğrenci sayası 36'dan 23'e indi
Bir derse düşen öğrenci sayısı; 2002-2003 eğitim öğretimde ilköğretimde 36, ortaöğretimde 30 iken 2023-2024 eğitim öğretimde ilköğretimde 23, ortaöğretimde 22'ye indi.
Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı; ilkokulda 18'e, ortaokulda 14'e, lisede 12'ye indi
Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı ise 2002-2003 eğitim öğretiminde ilköğretimde 28, ortaöğretimde 18 iken 2023-2024 eğitim öğretiminde ilkokulda 18, ortaokulda 14, ortaöğretimde 12'ye geriledi.
Okullaşmada kitleselleşme
Okul öncesi eğitim 5 yaş grubunda okullaşma oranı 2002-2003 eğitim öğretim yılında yüzde 11,7 iken 2023-2024 eğitim öğretim yılında net yüzde 84,26'ya yükseldi.
İlköğretimde okullaşma oranı 2002-2003 eğitim öğretiminde net yüzde 90,98 iken 2023-2024 eğitim-öğretiminde ise net yüzde 95,65'e çıktı. Ortaöğretimde okullaşma oranı 2002-2003 eğitim-öğretim yılında net yüzde 50,57 iken 2023-2024 eğitim-öğretim yılında ise net yüzde 87,97'ye yükseldi.
Öğrencinin ait olduğu eğitim kademesine göre hesaplanan yaş dağılımına göre net okullaşma oranı ise 2023-2024 eğitim öğretim yılında 5 yaş grubunda yüzde 86,24, 6-9 yaş grubunda yüzde 98,61, 10-13 yaş grubunda yüzde 98,32, 14- 17 yaş grubunda ise yüzde 91,25 olarak gerçekleşti.
4 milyar 250 milyon ders kitabı ücretsiz olarak dağıtıldı
Son 22 yılda yaklaşık 4 milyar 250 milyon ders kitabı ücretsiz dağıtıldı. 2024-2025 eğitim öğretim yılında da bu yetenek yaklaşık 180 milyon ders kitap listesi ücretsiz olarak kullanıma sunuldu.
FATİH Projesi kapsamında okullara hızlı, güvenli ve kesintisiz internet erişimi için fiber altyapının çalışmaları yürütülmektedir. Bu yetenek 2015 yılından günümüze kadar yaklaşık 12 bin 500 okula yüksek güvenlikli geniş bant internet erişimi mevcuttur. Bu sayının 18 bini için yeni bir protokol imzalandı.
Cumhuriyet ayrıntıları ve müfredat müfredatının değiştirilmesi "Köklerden Geleceğe" vurgusuyla "Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programı" özelliğiyle. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli", eğitimin sadece tek yönlü bilgi aktarımından ibaret değildir, bilakis yapılır ve toplumların vazgeçilmez bir rol oynadığını ifade ediyor. Bu model; çağın uygun, esnek ve gelişmiş eğitim sistemlerinin birleşimi akademik bilgiyle muhafız, millî ve manevi değerlere sahip ve "erdem-değer-eylem" ve donanımlarla donatılmış yeni bir nesil yetiştirmeyi hedefliyor.
2002 yılından bu yana eğitimde sunulan gelişmelere ilişkin ayrıntılara çok kapsamlı ve çok boyutlu işlemlere ulaşıldı. Bütüncül bir bakış açısı ile yaklaşıldığında, Millî Eğitim Bakanlığı'nın eğitiminin arttırılması için eğitimin öğretimi kapsamında, öğretmenlerin toplumsal saygınlığını ve okulların itibarını ve arttırılmasını temel şemaları üzerine kurguladı.
Cumhuriyet tarihinde bir ilk: Öğretmenlik Mesleği Kanunu
Öğretmenlik mesleğinin yalnızca Devlet Memurları Kanunu'yla silinebilir olması ve öğretmenlik mesleğinin gerekleri ve itibarı açısından sürdürülebilir olmasıyla kapsamlı bir meslek kanunu düzenlenmesine ihtiyaç duyulduğunda öğretmenlik mesleğinin "özel ihtisas mesleği" olduğunu güvence altına almak amacıyla 14.02.2022 tarihli Resmî Gazete'de Öğretmenlik Meslek Kanunu yayımlandı. Bu Kanun ile öğretmen atamaları, mesleki gelişimleri ve kariyer basamaklarına ilişkin düzenlemeler için yasal zeminde hazırlanmış, böylece ekonomik gelişimlerin sürekli olarak sağlanmasının sağlanmasının yanı sıra kariyer basamakları ile öğretmenlere "uzman öğretmenlik" ve "başöğretmenlik" gibi ünvanlar sunarak mesleklerde ilerleme yaratıldı.
Öğretmenlerin meslek öncesi yetiştirilmelerinden, mesleki girişleri, meslek içi ilerlemeleri, sürekli mesleki gelişimleri ile haklar, verilen ve sorumlulukları gibi birçok hususu düzenleyen öğretmenlik mesleğine özgü 7528 sayılı Öğretmenlik Mesleği Kanunu ise, 18.10.2024 tarihli 32696 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak girdi. Söz konusu Kanun ile hayatta kalmalarını, mesleki gelişimlerini ve kariyer ilerlemelerini desteklemek amaçlandı. Kanun ile ilgili haklar, verilenler ve sorumluluklar ilk defa kanun düzeyinde belirlenen ve öğretmenlik kariyer basamakları süreci yeniden düzenlendi, bu düzenleme ile Türkiye'de eğitimin uzun süreli değişiminde önemli bir adım atıldı.
TIMSS'TE Türkiye rekoru
TIMSS 2023 raporuna göre Türkiye'nin 4'üncü sınıf düzeyinde fen bilimleri ortalama performansı TIMSS 2011 tartışmasından itibaren artış gösteren TIMSS 2023'te ortalama fen bilimlerini TIMSS 2019'a göre 44 arttırdı, dolayısıyla 494 olan uluslararası fen bilimleri ortalamasını en olan ilk 5 ülkeden ayrıldı. Sonuç olarak Türkiye, TIMSS 2023'te 4. sınıf fen bilimleri alanında 570 puan ortalaması ile 58 ülke arasında 4'üncü sıraya yerleşti. Bu kategoride OECD ülkeleri arasında ise Güney Kore'den sonra 2'nci sırada yer almış, yine bu puanla tüm Avrupa ülkelerinin de performans göstergesinde birinci sıraya yerleşmişti.
Kitap 15 Bilgi Formu
Millî Eğitim Bakanlığının; 2002-2024 yılları arasındaki değişim, dönüşüm ve gelişim yolculuğunu irdeleyen "Geleceğin İnşası: Eğitim 2002-2024" adlı kitap 15 bölümden oluşuyor.
Her bölümün kendi özelinde bir bölümü giriş ile başlayan eserde, ilgili ulusal ve uluslararası politikalardaki yeri incelenerek ilgili alan yazı kapsamında inceleme yapıldı. Eserde, her bölümde yer alan konular çeşitli istatistiklerle desteklendi. Çalışmanın hazırlanmasında Bakanlığın ilgili birimlerinin, üniversite akademisyenlerinin, sahada görev yapmakta olan öğretmen ve dinlenmenin görüş ve önerilerine de başvuruldu.
Eğitimde büyük dönüşüm
Ekonomik ve sosyal kalkınma için ülkelerin sahip oldukları beşerî hazinenin büyük bir önem taşıdığına işaret edilen eserde, eğitimin beşerî hazinenin yapılandırılması ve arttırılması için ülkelerin sahip olduğu en etkin araç olarak sürdürülene vurgu yapıldı. Bu bağlamda, Türkiye'de eğitimin 2000'li yıllarda tarihsel bir dönüşüme tabi tutulduğu, bu sürecin son 22 yılda gerçekleştirilen güzelliksel ve niteliksel boyutlardaki yatırım ve reform ataklarının eğitime erişim ve eğitimde fırsat hizmetlerinin arttığı belirtildi.
Kitapta özellikle "eğitimde demokratikleşme, fırsat eşitliği ve kapsayıcı politikalar yoluyla eğitimin toplumsal kalkınmaya katkısını artırma" sürecindeki bu süreçte mihenk birikimlerinin olduğu belirtildi.
"Türk Millî Eğitim Sistemi", "Sayılarla Eğitim", Öğretim Programları ve Kalite Uygulamaları", "Eğitimin Demokratikleşmesi ve Fırsat Eşitliği", "Eğitimin Finansmanı ve Bütçe", "İnsan Kaynakları ve Öğretmen İstihdamı", "Eğitim Yatırımları ve Fiziki Altyapı", "Mesleki Eğitim", "Hayat Boyu Öğrenme", "Öğrenci Destek ve Sosyal Yardım Hizmetleri", "Afet ve Kriz Dönemlerinde Eğitimin Çalışmaları", "Ölçme ve Değerlendirme Süreçleri ile Eğitim Kademeleri Arasındaki Geçiş", "Projeler ile Bilimsel, Sosyal, Kültürel, Sanatsal ve Sportif Faaliyetler", "Teknolojik Altyapı ve Teknolojinin Eğitimde Kullanımı" ile "Üst Politika Belgelerinde Eğitim" başlıklarının detaylıca incelenerek ele alındığı eser, Türkiye'nin son çeyrekte asırda eğitim alanında göstermiş olduğu gelişme, dönüşüm ve ilerleme süreci analizini taşıyor.
"Geleceğin İnşası: Eğitim 2002-2024" adlı esere " https://sgb.meb.gov.tr/gelecegininsaasiegitim/ " internet adresinden kayıtlıdır.
Ayrıca esere ilişkin görüş ve öneriler " https://sgb.meb.gov.tr/www/eposta_gonder.php " internet adresinden iletilebilir.
